Eski uygarlıklarda insanlar gökyüzündeki parlak yıldızların oluşturdukları desenlere bakarak hangi mevsime girdiklerini anlarlarmış. Günümüzde bu parlak yıldız desenleri bazı geometrik şekillere benzetilerek akılda kalıcı ve kolay bulunabilir hale getirilir.
Belirlenen desenler, her yıl gökyüzünde belli bir saatte ve konumda görülmeye başladığı andan itibaren takvime gerek kalmadan hangi mevsimde ve hatta hangi ayda olduğunuzu rahatlıkla anlayabilirsiniz. Yaz ve kış mevsimlerini belirlemeye yarayan en iyi geometrik şekillerden biri “Yaz Üçgeni” diğeri de “Kış Çemberi” veya “Kış Altıgeni”’dir.
Aralık ayı boyunca yaklaşık saat 22:00’den itibaren, biraz karanlık ve bulutsuz bir gecede güneydoğu yönlü gökyüzüne baktığınızda karşınızda parlak yıldızların oluşturduğu ekteki belirgin şekli görebilirsiniz. İlerleyen aylarda bu görüntü her ay 2 saat daha erken aynı konumda bulunacak. Çünkü dünyamız Güneş etrafında hareketli olduğundan yıldızlar da zamana göre yer değiştiriyorlar.
En kuzeydeki Arabacı (Auriga)’nın en parlak yıldızı Capella’dan başlayarak en güneydeki Sirius’u içine alacak şekilde parmağınızla gökyüzünde yaklaşık bir çember çizerseniz, doğuya doğru İkizler (Gemini) takımyıldızının mücevherleri Castor-Pollux ve onun güneyinde Küçük Köpek (Canis Minor) takımyıldızının en parlak yıldızı Procyon ile karşılaşırsınız.
Çemberi çizmeye devam edersek, en güneyde hem tüm gökyüzünün hem de Büyük Köpek (Canis Major)’ün en parlak yıldızı olan Sirius’a ulaşırız. Daha sonra batıya yönelirseniz önce Avcı (Orion) takımyıldızının mavi-parlak yıldızı Rigel ve daha sonra kuzeye doğru Boğa (Taurus)’un en parlak ve kırmızı yıldızı Aldebaran ile yaklaşık bir çember (veya eliptik bir şekil) çizmiş olursunuz. Devamında yeniden Capella ile tur tamamlanır.
Çemberi çizmeye devam edersek, en güneyde hem tüm gökyüzünün hem de Büyük Köpek (Canis Major)’ün en parlak yıldızı olan Sirius’a ulaşırız. Daha sonra batıya yönelirseniz önce Avcı (Orion) takımyıldızının mavi-parlak yıldızı Rigel ve daha sonra kuzeye doğru Boğa (Taurus)’un en parlak ve kırmızı yıldızı Aldebaran ile yaklaşık bir çember (veya eliptik bir şekil) çizmiş olursunuz. Devamında yeniden Capella ile tur tamamlanır.
Bu yıldızları çoğu zaman bir altıgenin köşelerine de yerleştirdiğimiz olur. O zaman şekil “Kış Altıgeni” olarak adlandırılır. Altıgen’in veya çemberin içinde kırmızı parlak bir yıldız kalır ki Avcı (Orion)’un en parlak yıldızıdır. Betelgeuse isimli bu yıldız aslında Güneş’ten yüzlerce kat daha büyük ve daha soğuk bir dev yıldızdır.
Bunların dışında dikkat edilirse Betegeuse, Procyon ve Sirius yıldızları “Kış Üçgeni” olarak da adlandırılan bir eşkenar üçgen oluştururlar.
Bu yıldızları bulmak için zorlanacağınızı sanmıyorum. Hatta sizin için eğlenceli de olabilir. Birkaç ay boyunca gökyüzün açık olduğu her hangi bir gece, aileniz veya arkadaşlarınızla bu “gök bulmaca”yı çözmeye çalışınız. Çok eğleneceksiniz eminim.
